kutubhona

وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ
(Аллоҳ (фазлу карами) кенг, билгувчидир).
(أَنبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنبُلَةٍ مِّئَةُ حَبَّةٍ ҳар бир бошоғида юзтадан дони бўлган еттита бошоқни ундириб чиқарган). Бир неча баробарлик тасвирини гавдалантириш. Гўё нақд кўриниб тургандек. Бу ерда маъқулни (ақл билан топиладиган нарсани) маҳсусга (ҳис орқали сезиладиган нарсага) ташбеҳи санъати қўлланяпти. Яъни, савобдаги бир неча баробарлик экиндаги бир неча баробарликка ўхшатиляпти.
(سنبلة ) бу сўз экиндаги бошоқ маъносини англатади. Ундаги нун аслий, шунинг учун у рубоий бобидан бўлиб, вазни икки лом билан белгиланади.
Ўстириш феълининг исноди донга берилаётгани мажоздир. Чунки у ўстирувчи эмас, фақат шу ишга бир сабабчидир. Ҳақиқий Ўстирувчи эса Аллоҳ Таолодир. Демак, бу ерда исноднинг донга берилиши мажозийдир.

Юқоридаги инфоқнинг жиҳод йўлидаги инфоқ эканини бир неча саҳобалар томонидан ривоят қилинган мана бу ҳадис ҳам таъкидлайди. Пайғамбар с.а.в. айтадилар:

«مَنْ أَرْسَلَ بِنَفَقَةٍ فِى سَبِيلِ اللهِ وَأَقَامَ فِى بَيْتِهِ فَلَهُ بِكُلِّ دِرْهَمٍ سَبْعُ مِائَةِ دِرْهَمٍ وَمَنْ غَزَا بِنَفْسِهِ فِى سَبِيلِ اللهِ وَأَنْفَقَ فِى وَجْهِ ذَلِكَ فَلَهُ بِكُلِّ دِرْهَمٍ سَبْعُ مِائَةِ أَلْفِ دِرْهَمٍ ثُمَّ تَلاَ هَذِهِ الآيَةَ وَاللهُ يُضَاعِفُ لِمَنْ يَشَاءُ»
«Аллоҳнинг йўлида нафақа юбориб, ўзи уйида қолган одам учун ҳар бир дирҳамига етти юз дирҳам берилади. ўзи ҳам Аллоҳнинг йўлида жиҳод қилиб, шу йўлда нафақа ҳам берган киши учун ҳар бир дирҳамига етти юз минг дирҳам берилади».58

(وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ Аллоҳ (фазлу карами) кенг, билгувчидир) (ìوَاسِعٌ ) бандаларига берадиган савоби ва эҳсони кўп.

(عَلِيم билгувчидир) инфоқ қилгувчининг ниятини, ихлосини билувчи.

2. Аллоҳ Таоло ўтган оятда Аллоҳ йўлида инфоқ қилгувчининг савобини айтганди. Ундаги матн умумий маънода келганди.

مَّثَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ

(Аллоҳ йўлида молларини инфоқ-эҳсон қиладиган кишиларнинг мисоли) бу муборак оятда эса ўша олдинги оят хосланиб келяпти.

(58) Ибн Можа: 2751. Дуррул Мансур: 2/37. Сарвари олам с.а.в. шу гапни айтганларидан кейин “Аллоҳ Ўзи истаган кишига янада кўп қилиб бераверади”, оятини тиловат қилдилар.